De reis van een held; de donkere kant van ons bestaan.
Wat gaat de fase over als we in de donkere kant van ons bestaan terechtkomen?De ongelukkige, wrede waarheid is dat sommige van onze slimste, knapste, meest hardwerkende en getalenteerde presteerders, de eersten zijn die in een depressie terechtkomen. De donkere nacht van ons bestaan is het moment waarop het lijkt dat al onze aangeboren capaciteit onvoldoende is. Het is dát moment in Die Hard dat John McClain, uitgeput en ontmoedigd, een agent vraagt om zijn vrouw te vertellen dat hij van haar hield. Het is het moment in The Wizard of Oz waarop Dorothy, opgesloten in de toren, het zand uit de zandloper ziet rennen. Lees ook: De reis van de held; over onze persoonlijke ontwikkeling
Verraad. Nederlaag. Verlies van hoop. We hebben in ons leven crisis nodig om het leven de kant uit te sturen die we voor onszelf wensen. Ik kan het niet mooier, vrolijker of optimistischer maken. Om te groeien is het nodig dat je de bodem gevoeld hebt. Als je nog nooit plat op je gezicht bent gevallen, heb je gewoon nooit het uiterste uit jezelf gehaald. Het enige dat de knop “groei” in uw hersenen activeert, is falen. No pain, no gain. De donkere kant van ons bestaan helpt ons naar het licht.
Stap 7: de donkere kant van ons bestaan – de crisis
De grot – als metafoor voor de donkere kant van ons bestaan – kan veel dingen vertegenwoordigen in het verhaal van de held: zoals een werkelijke locatie waar een vreselijk gevaar ligt of een innerlijk conflict dat de held tot nu toe niet heeft moeten doorstaan. Terwijl de held de grot nadert, moet hij de laatste voorbereidingen treffen voordat hij die laatste sprong in het grote onbekende maakt.
Bij de drempel van de binnenste grot kan de held opnieuw geconfronteerd worden met enkele van de twijfels en angsten. Dezelfde als die voor het eerst aan de oppervlakte kwamen bij zijn oproep tot avontuur. Hij heeft misschien wat tijd nodig om na te denken over zijn reis en de verraderlijke weg die voor hem ligt om de moed te vinden om door te gaan.
Deze korte adempauze helpt het publiek de omvang van de beproeving te begrijpen die de held wacht en escaleert de spanning in afwachting van zijn ultieme test.
De zevende stap in de reis van volwassenheid betreft de schaduwzijde van al je inspanningen. Wat als je enorm je best doet en het is niet genoeg? Als je ergens om geeft en het gaat niet de kant op die je wenst voor jezelf? Wat als…? We kunnen te maken hebben met tegenslagen, wanhoop, verraad of onmacht. Het kan zijn dat we het niet meer weten en verteerd worden door twijfel. Het kan voelen als het einde van de wereld.
Deze fase wordt wel ‘de donkere nacht van de ziel’ genoemd. Een soort existentiële crisis, die een pijnlijk dip vereist voordat je tot volledig bewustzijn komt. Als je deze ervaart en niet weet wat er gebeurt, kan het een angstige, onzekere periode zijn.
In mijn dagelijkse praktijk zie ik de fase die de donkere kant van ons bestaan vertegenwoordigt, op hele verschillende manieren tot uiting komen: ‘onverwachte’ relatieproblemen, financiële debacles, familieruzies en mensen die zich daadwerkelijk met depressieve klachten melden: ze hebben zo hun best gedaan, hard gewerkt en het was niet genoeg. Ze zijn van hun zadel gevallen en willen niets liever dan er meteen weer opspringen.
Alleen het lukt niet. Het is een plek die uiteindelijk zeer transformerend kan zijn. Maar dat is niet wat ik ze meegeef. Want natuurlijk hebben ze recht op hun eigen pad, hun eigen ervaringen hierin. Toen ik mijn eigen crisis in dit leven had, heb ik deze tot in de diepte gevoeld en daar de tijd voor genomen. Het was uiteindelijk – ondanks de verliezen en de pijn – bevrijdend maar dat voelde zo met terugwerkende kracht.
Hoe herken je deze fase? Er zijn eigenlijk best een aantal aanwijzingen die kenmerkend zijn voor deze fase. Hieronder noem ik er een aantal:
1. Je bent in de war omdat je het gevoel hebt dat je er nu ‘zou moeten’ zijn.
Dat is het geval met deze donkere kant – het komt meestal precies op het moment dat je alle reden hebt om tevreden te zijn. Wie herkent het dertigers dilemma hierin? Wat er gebeurt, is dat je ziet hoe de externe dingen je niet gelukkiger hebben gemaakt. Je illusies over wat er echt toe doet, staan op klappen. Het deel van jou dat nog steeds dingen van buiten achtervolgt om je vervuld te voelen, spat uiteen. Lees ook: met vallen en opstaan
2. Je voelt je overweldigend vastzitten of ‘verloren’.
Het gevoel van vastzitten komt meestal naar voren wanneer je de beperkingen die je jezelf oplegt, begint te herkennen. Je ‘verloren’ voelen betekent gewoon dat je niet langer leeft volgens het script dat je zelf hebt bedacht – je opent je voor een geheel nieuwe manier van leven en een totaal nieuw leven … natuurlijk voelt het alsof je niet weet waar je bent op weg.
3. Je begint steeds minder bezig met mensen te imponeren..
In plaats daarvan heb je meer aandacht voor écht contact. Je beseft dat er twee manieren zijn om met mensen om te gaan: proberen hun goedkeuring te krijgen door ‘beter’ te zijn dan zij, of proberen echt contact met ze te maken. Als je probeert indruk te maken op mensen die je leuk vinden, voel je je altijd leeg. Het is een zeer doordringend mechanisme dat het ego gebruikt om zichzelf te kalmeren wanneer de angst ontstaat om echt door een ander te worden gezien.
4. Je hebt angstige en irrationele gedachten
In de schaduw van jouw dagelijkse bestaan kun je last hebben van allerlei irrationele, storende gedachten. Je wordt je bewust hoezeer je ego jou bespeeld en hoe op deze manier je leven onder controle wordt gehouden.
5. Je heroverweegt jouw zienswijze ten aanzien van ‘succes’.
Daar waar je in je tienjaren succes nog synoniem laat lopen aan geld en roem, realiseer je je nu dat succes eigenlijk een hele andere betekenis heeft. Langzaam ontdek je dat rijkdom de wijsheid is die je verder helpt in jouw leven en dat succes staat of valt met de mate waarin jij je leven kunt vervullen met authenticiteit, integriteit en vertrouwen. Lees ook: we hebben anderen nodig!
6. Je begint te begrijpen waar mensen het over hebben.
Je krijgt langzaam maar zeker het besef dat de meerderheid van de mensen op een verdoofde, niet-verbonden automatische piloot leeft waarin veel, tot aan hun interesses en partnerkeuze toe, meer wordt gekozen op basis van wat de “maatschappij” verkiest en minder op basis van hoe ze zich echt voelen.
7. Je begint te herkennen en te voelen wat echt lijden is.
Ons vermogen om empathisch te reageren, neemt toe. Voorheen dachten we dat we konden voelen wat een ander voelt wanneer hij/zij lijdt. Nu kunnen we daadwerkelijk meevoelen. We staan meer open voor andermans lijden. Het resoneert meer en we willen daarin ook een hand uitreiken.
Casus vervolg:
De reis van Thomas om uit te vinden wat bij hem past en waar hij vervulling in gaat vinden, is op een punt gekomen dat Thomas vaker in de war is dan dat hij helderheid heeft over welk pad voor hem klaarligt. Toch is hij helder over één ding: zelfs de wiebeligheid van alles wat hij momenteel ervaart is beter dan de automatische piloot waarin hij zat.Thomas laat steeds vaker aan mensen zien in welk proces hij zit. Hij krijgt vele malen afkeurende, weinig empathische reacties maar het deert hem niet. Thomas is vastberaden.Ook al heeft hij last van allerlei irrationele angsten, hij wil dit proces voortzetten.
Als je aanvoelt dat je deze fase moet doorlopen om een bewuste staat van zijn te bereiken, kan het je helpen om een lijst je te maken van dingen die je graag doet als je het even niet meer ziet zitten. Als je inderdaad plat op je rug op de grond ligt en niet de energie hebt om overeind te komen. Vraag iemand om je te helpen en doe leuke dingen. Niet om jezelf af te leiden en niet te voelen wat je voelt, maar om weer energie op te doen.
Ga dansen. Breng een bezoek aan de dierentuin. Koop een ijsje. Speel een potje Skip-bo. Ga vrijen. Leen iemands hond en maak een strandwandeling. Voer de eenden in het park. Ik weet niet wat je gelukkig maakt. Maar jij wel. Maak een lijst: nu, vandaag. Beschouw het als een recept voor toenemende tevredenheid.
De reis van een held (6) – oog in oog met de vijand en de kunst van mislukken.
Waar hebben we het over als we spreken van oog in oog met de vijand en de kunst van het mislukken?
Terwijl we door deze reeks over de volwassenheid van mensen gaan, is het zinvol op te merken dat de staat van menselijke volwassenheid niet dé manier is om naar het fenomeen volwassenheid te kijken. Deze serie gaat niet over de “enige” manier om onvolwassen aspecten in jezelf te verlaten, maar het is een waardevolle aanpak, die krachtige voordelen, in termen van inzichten, oplevert alleen al door het patroon te bestuderen.
De zesde stap van de Hero’s Journey, geëxtraheerd uit talloze verhalen van over de hele wereld, is dat de “ik” word geconfronteerd met het Kwaad – welke zijn gezicht laat zien door verslagenheid, mislukking of falen.
Dit is het moment in de originele “Star Wars” waarin Obi-Wan Kenobi wordt gedood door Darth Vader. In “Casablanca” is dit punt waarschijnlijk het moment waarop het lijkt alsof Rick alle principes heeft uitverkocht en een deal heeft gesloten met de nazi’s om Laslo gevangen te zetten en met Ilsa te ontsnappen. En in de Wizard of Oz is stap 6 het moment waarop Dorothy de kraaien moet wegjagen op haar weg, via Yellow Brick road. En ze komt dan de vogelverschrikker tegen en de leeuw. Zij worden haar bondgenoten. Op weg naar huis neemt de kwade heks ze gevangen. Hun eerste ontmoeting met het kwaad.
Stap 6: oog in oog met de vijand en de kunst van mislukking
Nu, eindelijk uit zijn comfort zone, wordt de held geconfronteerd met een steeds moeilijkere reeks uitdagingen en hij/zij wordt op verschillende manieren getest. Op het pad naar volwassenheid bevinden zich talloze obstakels; of het nu fysieke hindernissen zijn of mensen die erop gebrand zijn om zijn vooruitgang te dwarsbomen, de held moet elke uitdaging overwinnen die hij of zij op zijn weg naar zijn ultieme doel tegenkomt.
De held moet uitvinden wie te vertrouwen is en wie niet. Hij kan bondgenoten verdienen en vijanden ontmoeten die, elk op hun eigen manier, hem zullen helpen voorbereiden op de nog grotere beproevingen die nog moeten komen. Dit is het stadium waarin de held aansprak mag doen op zijn vaardigheden en / of krachten. Waarop hij getest wordt. Elk obstakel helpt ons een dieper inzicht in zijn karakter te krijgen en zich nog meer met hem te identificeren.
Onze grootste vijand zijn wij zelf
De zesde stap in de reis van volwassenheid – de fase van oog in oog met de vijand – betreft de fase waarin we onze eigen demonen onder ogen komen. Onze grootste vijand zijn wij zelf. We hebben bijvoorbeeld last van die indringende interne stem die ons vertelt wat goed en fout is. Die spreekt in termen van alles of nooit en welke ons bekritiseert en schuldig laat voelen.
Het zijn onze gedachten van het geconditioneerde zelf die we geloven alsof zij de waarheid verkondigen. Het is ook mogelijk om ervoor kiezen om niet persé te geloven wat we denken. Daarnaast is het mogelijk dat de vijand een verslaving is waar je niet vanaf komt. Of een depressie. En wellicht een ex die je niet met rust laat?!
Om te weten hoe ver je kunt gaan, moet je ver gaan
Er is nog iets belangrijks te begrijpen over deze stap: mislukking is een absoluut essentieel en onvermijdelijk onderdeel van het groeiproces. Als je niet faalt, is de kans groot dat je niet geprobeerd hebt. Of zoals iemand het onlangs uitdrukte: “de enige manier waarop je weet hoe ver je kunt gaan, is door te ver te gaan.” Je kent ze vast wel; de verhalen van bedrijven en mensen die dwars door afwijzing en vele malen ‘nee’ horen, de drive en volharding vonden om zichzelf op te werken naar succes. Oftewel: voor onze persoonlijke ontwikkeling in volwassenheid, is dat niet anders.
Wat iets tot jouw vijand maakt is de relatie die jij ermee aangaat
Geprobeerd. Gefaald. Het maakt niet uit. Start opnieuw. Faal nog een keer. Faal nog beter. - Samuel Beckett
Hoe gemotiveerd ben jij?
Elke stap die je zet zonder het gewenste resultaat, leert je iets over jezelf en je drijfveren. Ben je werkelijk gemotiveerd? Hoe vastberaden ben je? Dergelijke reflecties kun je inzetten om jouw leven verder vorm te geven op de manier zoals jij deze wenst. Vraag jezelf:
Wat heb ik van dit falen geleerd?
Is het mogelijk om een andere, positievere term te gebruiken op de resultaten van deze acties?
Kan ik nagaan wat het grootste “falen” in het leven van mijn belangrijkste rolmodel was?Zo ja, hoe ging hij of zij ermee om?
Casus vervolg:
Thomas is zich nu bewust van het feit dat hij erachter moet komen wat bij hem past. En niet meer afgaan op wat de omgeving van hem wil. Hij heeft zijn eigen beproeving te gaan. Onder aanmoediging van zijn coach, die alle vertrouwen in Thomas heeft, experimenteert hij nu met ervaringen opdoen. Hij ontmoet nieuwe mensen, is activiteiten aan het ondernemen die al ooit zijn aandacht hadden, zoals fietsen en op dansles gaan. Thomas merkt dat hij nogal gehinderd wordt door allerlei storende gedachten als het gaat om al dat nieuws. Zijn coach stelt hem gerust en zegt dat het onderdeel is het uit je comfort zone komen. Het is zijn stem van de angst die zegt; ‘wat als…?’ Thomas zet door en merkt dat hij, ondanks alle wiebelige gevoelens die deze stappen opleveren, hij plezier beleeft.
De reis van een held (5) – we hebben anderen nodig.
In deze serie over het bewustzijn als volwassen mens, hebben we al een kleine tocht gemaakt; omgaan met onze negatieve emoties, je angst overwinnen, verantwoordelijkheid nemen en kwamen we aan in het gebied van de tussentijd. De overgangsfase van waar je zit in je leven naar de helderheid vinden wat je bestemming wordt. Deze vijfde stap betreft de fase waarin je je gaat realiseren dat als je nieuwe vaardigheden nodig hebt om daar te komen waar je zijn wil, je anderen nodig hebt. En m=sta jej jezelf dat toe?
Stap 5: we hebben bondgenoten nodig om verder te kunnen
De held is over de drempel die het gewone onderscheid van het buitengewone; hij/zij heeft de beproevingen doorstaan en wordt nu ‘heimelijk’ geholpen door de adviezen, amuletten en geheimzinnige handreikingen van helpers.Voor het eerst ontdekt de held dat het goedaardige kracht is die hem ondersteunt. Het vertrouwen groeit en het verlangen naar momenten van overwinning, eveneens. Deze zijn vooralsnog tijdelijk van aard.
De vijfde stap in de reis van volwassenheid betreft het opdoen van nieuwe vaardigheden en ervaringen en daarbij de mensen toelaten die je daarbij kunnen ondersteunen. De reden om stil te staan bij deze fase is simpel en tegelijkertijd essentieel om verder te kunnen. Als je namelijk het gevoel hebt dat je momenteel niet de mogelijkheid hebt om iets te doen, onthoud dan dit: Het ontbreekt je in deze fase voornamelijk aan de afwezigheid van de juiste informatie én aan de ondersteuning die je helpen om verder te komen. Dit betekent niet dat je het geloof mist dat je je dromen kunt realiseren, maar dat je je realiseert dat er een kloof ligt tussen je huidige capaciteiten en de capaciteiten die nodig zijn om je droom te realiseren.
Welke vaardigheden of welke informatie heb je nodig om je doel te bereiken? Om verantwoordelijkheid te nemen in de drie belangrijke levensgebieden van je leven? Werk/zingeving, gezondheid en relaties? Als je op alle drie tegelijk richt, bestaat het niet dat je onbewust blijft. Kinderen mogen zich richten op hun vriendjes en daar alle aandacht voor hebben. Elk wakker volwassen mens heeft zijn/haar aandacht op al deze gebieden nodig. En dat is niet niks. Dat gaat je niet in je eentje lukken. Je gaat hoe dan ook andere mensen nodig hebben. In een traditionele samenleving zou dit een kring van oudsten zijn geweest, de oude mannen en oude vrouwen van de stam. Als groep waren ze de opslagplaats van alle nuttige kennis die iemand in de stam ooit heeft ontdekt. Dit is waar de jongere leden naartoe zouden gaan om te leren hoe ze elke stap van het leven moesten hanteren.
Mentoren, coaches, leraren – deze mensen vullen de gaten in je kennis op, ondersteunen je als je je je somber voelt, helpen je om in jezelf te geloven als je de hoop hebt verloren. Ze zijn over het algemeen nieuwsgierig, geven eerlijke feedback en kunnen je tot nieuwe inzichten brengen. Ze kunnen vrienden zijn, zolang ze je ondersteunen om je beste te zijn. Je allerbeste bondgenoot zal je partner zijn, iemand waarop je 100% kunt vertrouwen om je de waarheid te vertellen, op je hoede te zijn en je te helpen je aan jezelf te houden.
ONMOGELIJK IS SLECHTS EEN MENING
Thomas is inmiddels een aantal keer bij zijn coach geweest. Er is een nieuwe, onbekende wereld voor hem open gegaan. Hij realiseert zich nu hoezeer hij zijn keuzes in het leven heeft laten afhangen van wat zijn ouders wilden voor hem. Hij leefde het leven wat zijn ouders hadden gewild. Nu hij zich hier bewust van is, krijgt hij een nieuwe uitdaging: wat is werkelijk van hem? wat past bij wie hij is? weet hij eigenlijk wie hij is en kan Thomas daar contact mee krijgen.
Rolmodellen passen ook in deze categorie: mensen die hebben bereikt wat jij in je leven wilt bereiken. En voor alle duidelijkheid: dat kan op vele gebieden zijn, niet alleen maar carriëre. Ik heb zelf een aantal inspiratiebronnen gehad in mijn leven. Zij hebben mij verder gebracht op mijn pad, zowel ten aanzien van mijn werk alswel mijn gezondheid en zeer zeker mijn relaties. Nog steeds bel ik ze op als ik advies nodig heb. Door goed om je heen te kijken, anderen te bestuderen en door nieuwsgierig te zijn, leer je veel over jezelf. Waar ga je op aan? Wat maakt je enthousiast? Een belangrijke vraag is: hoe gebruiken ze hun geest, lichaam en hart anders dan jij die van jou gebruikt? Als de verschillen aantrekkelijk zijn voor jou en in overeenstemming zijn met jouw eigen waarden, ga er dan voor! Zo niet, vind dan nieuwe rolmodellen.
Wil je je volwassen reis in een bewuste staat voortzetten, is het jouw verantwoordelijkheid om te erkennen dat je anderen nodig hebt om verder te komen in jouw leven. En geloof me, zodra je alle info hebt die je nodig hebt om je vaardig c.q. moedig genoeg te voelen om de reis voort te zetten. is er niets meer wat jou tegenhoudt het volwassen leven te leiden waar je naar verlangt – inclusief de emotionele vrijheid om je dromen te vervullen. Mocht je nu allerlei gedachten in je hoofd krijgen die je daarvan weghouden, weet dan dat dit excuses zijn. De stem van angst staat paraat en brengt je weer terug naar stap 2 in volwassenheid. Ook helemaal goed. Deze beproeving is zeer gewenst: het dient namelijk jouw belang om angst plaats te laten maken voor moed, daadkracht en uiteindelijk liefde. Voor het leven dat je wenst.
In het eerste deel van deze reis nam ik jullie – via Joseph Campbell’s ‘Hero’s Journey’ – bij de hand en reflecteerde ik op de eerste 3 stappen in het proces van volwassenheid. Niet alleen geschikt voor jongeren die de maatschappelijke status van volwassenheid hebben bereikt, maar juist ook voor hen die allang volwassen zijn. In de ogen van een ieder. Echter, zo nu en dan hobbels en daarbij behorende emoties, laten zien.
De eerste uitdaging in volwassenheid is de vraag of je in actie komt of juist onbeweeglijk op je plek blijft. Ga ik voor comfort of voor risico nemen? Nee, ik verantwoordelijkheid voor alles wat ik voel of laat ik mijn verdedigings-mechanismen het werk doen? Het is aan jou.
De tweede stap is de angst voelen die hand in hand gaat met in beweging komen. Ga je doen wat nodig is of geef je jouw leven uit handen aan datgeen wat je overkomt? Zeg je JA op de uitdaging?
De beloning van deze JA is dat je door je angsten heengaat en er achter komt dat je veel moediger bent dan je ooit had vermoed. In het aangaan van de uitdaging laat je je niet langer dicteren door verwachtingen van anderen, ben je reflectief op jezelf en wordt je je meer bewust van het pad dat je te bewandelen hebt.
We zijn inmiddels flink op weg in alles wat komt kijken bij volwassenheid. Ben je nog aangehaakt of zit het jou wel gebakken? Ben je nieuwsgierig of is je aandacht alweer ergens anders? Focus is een belangrijk aspect van in beweging komen en blijven. Weet je nog? Kinderen doen wat leuk is. Volwassenen doen wat nodig is…om het in hun leven leuk en plezierig te hebben.
Stap 4: de weg van vallen en opstaan
De held komt heftige beproevingen tegen op zijn/haar weg. Er vinden verschillende incidenten plaats die de held volledig uit het veld doet slaan. Ogenschijnlijk. De held lijkt kwetsbaar maar vertoont gaandeweg steeds meer groeimomenten. De held komt delen van zichzelf tegen waar hij/zij zich niet bewust van was en integreert deze. Dit is ook het moment waarbij de held ‘bovennatuurlijke’ hulp, die meestal gegeven is, begint te gebruiken.
De fase van “vallen en opstaan” is te eigenlijk een vorm van tussentijd; het is de kloof tussen waar je momenteel bent en waar je bestemming ligt. Ook al weet je niet precies, of nog helemaal niet, welke weg je te omarmen hebt. Deze weg tussen waar je bent en waar je naartoe wilt, vraagt om dagelijkse acties. Één stap, één keer per dag, één uur. Net zo lang tot je tot helderheid komt.
Hoe verhoudt dit pad zich specifiek tot volwassenheid? We zijn het er volgens mij wel over eens dat verantwoordelijkheid nemen een belangrijke rode draad is in het volwassen leven. Zonder verantwoordelijkheid, overkomt het leven je en gaat het met je aan de haal. In deze fase gaat het om op een evenwichtige manier verantwoordelijkheid te dragen te opzichte van onze intergenerationele overdracht. We mogen het gewicht dragen dat onze ouders, en hun ouders daarvoor, droegen en welke wij, als we hier geen verantwoordelijkheid voor nemen, weer doorgeven aan onze kinderen. Wat zijn die verantwoordelijkheden dan concreet?
1) Ons werkende leven. We moeten onszelf als volwassenen kunnen bedruipen. Daarom gaan we naar school en leren we onze behoeften uit te stellen. We moeten tenslotte eerst werken voordat we de beloning krijgen; diploma, salaris, waardering enzovoort. Wat we meestal niet meekrijgen in onze socialisatieboodschap, is dat het belangrijk is in ons volwassen leven, om datgene wat we doen ook met plezier te doen. We zijn tenslotte kind-af. Mijn vader wilde dat ik ging studeren, ik wilde naar het conservatorium. Hij zag daar geen brood in. Ik lag dwars en ging toch. Gelukkig kreeg ik niet veel tegenwerking van mijn vader. Hij kende me waarschijnlijk goed genoeg om te weten dat ik mijn eigen keuzes wilde maken. Maar hoe vaak kiezen we vanuit traditie, gewoonte, niet weten, geldperspectief of uit de wens gezien en erkend te worden. Zelden krijgen (of kregen inmiddels?) we mee dat we vooral datgene moesten doen wat ons plezier bracht of gelukkig maakte. De tijden zijn veranderd. Echter als ik om mij heen hoor hoe ouders het schooladvies van hun kind pogen te beïnvloeden, vrees ik nog steeds.
Ouders willen het beste voor hun kinderen. Maar is het beste ook wat ons in ons volwassen leven gelukkig maakt?! Als we geen plezier ontlenen aan wat we in ons professionele leven doen, komen we meer en meer in een controle modus terecht. Want wat als ik mezelf in de ogen kijk? Ik kijk weleens naar ‘ik vertrek’. Daarin kiezen volwassen mensen om de koers in hun leven te veranderen. De tendens van deze serie is dat ze ouders achterlaten die het moeilijk hebben en zich achtergelaten voelen (gechargeerd) terwijl de mensen die vertrekken, bijna allemaal meer plezier beleven in wat ze doen. Dat is toch waar het om draait?! Wat mij betreft is volwassenheid dus: ‘doen waar je blij van wordt of wees blij met wat je doet‘. En is dat niet het geval: sla een ander pad in. Verdien genoeg om je gezin te onderhouden en te leven. Maar laat geld een middel zijn en niet het gif dat langzaam jouw levensgeluk uitdooft.
Vanaf het moment dat Thomas zich bewust is van de weerzin tegen zijn baan, is hij gevoelig voor andermans professionele welzijn. Hij stemt steeds vaker af op ‘succesverhalen’ die gaan over mensen die zeggen energie te halen uit hun werk. En voelen dat het geld wat ze ermee verdienen, een aangename bijkomstigheid is. Het is niet hun primaire drijfveer. Thomas voelt wat hij niet wil maar heeft nog geen idee wat hij dan wel wil. Op een dag trekt Thomas de stoute schoenen aan en neemt een coach bij de hand. Een eerste, moedige stap.
2) Onze gezondheid. Of het nu gaat om de juiste partner tegen het lijf te lopen of ons door de dagen van het bestaan voortbewegen, onze gezondheid is een reflectie van wie we zijn. Geen ander aspect van ons zijn reageert zo direct op ons gedrag dan ons lijf. Of het nu gaat om eten, bewegen, zelfzorg, omgaan met emoties, gezond zijn is een voorwaarde om op alle gebieden in ons leven invloed te hebben. Volgens Hawaiiaanse ‘Huna’- magie slaan we onze negatieve, onbewerkte emoties op in ons lichaam. Emoties nestelen zich bijvoorbeeld in onze buik. Onverwerkte emoties kunnen dan een chronisch opgezette buik veroorzaken, buikpijn geven en/of je ontlasting beïnvloeden.
Als we volwassen willen zijn, is het onze taak onze pijn en alles wat daaraan gerelateerd is daadwerkelijk te ervaren. Pijn bestaat als een boodschap om iets te veranderen en wanneer we het negeren of onderdrukken, missen we de tekenen die onze meest vitale beslissing kunnen bepalen. Pijn is onze kans op een gezonder leven.
We willen allemaal overvloedige energie en een goede gezondheid. We willen aantrekkelijk zijn voor diegenen tot wie we ons aangetrokken voelen. Weet echter wel dat we aantrekken wat we uitstralen. Dus een energiek iemand trekt een energieke ander aan. Zo simpel is het. Het fysieke lichaam kan een deur zijn naar discipline, eerlijkheid en duidelijkheid. Als je je niet tot je eigen lichaam en geest aangetrokken voelt, ben je niet in lijn met je waarden. En daarmee verblijf je gedeeltelijk nog in je kind-zijn. Wat heb je daar emotioneel nog op te lossen? Gelukkig hebben we elke dag de kans om een stap in de richting in volwassen verantwoordelijkheid te nemen.
3) Onze relaties. We willen de liefde, de passie maar ook elkaars maatje zijn. Wanneer een relatie niet uitwerkt zoals we hadden verwacht, kunnen we een kinderlijke reactie hebben: we geven de schuld aan de ander, we geloven dat we niet goed genoeg zijn of we gaan op in ons verdriet. De realiteit ligt ergens tussen alle uitersten in: we trekken aan wie we op een bepaald moment zijn. Als we het niet in onszelf kunnen vinden, willen we het bij de ander halen. En dan worden we teleurgesteld. Dan is het jouw volwassen verantwoordelijkheid om je te focussen op jouw aandeel in het geheel. Volwassenheid betekent dat je stopt met excuses bedenken voor jezelf. Wees mild voor jezelf en ontwikkel tegelijkertijd meer zelfliefde. Vergeef jezelf en anderen voor de destructieve patronen waarin jullie jezelf en elkaar gevangen hielden. Voel wat er te voelen valt ( dus geen vermijding of wegdrukken) en kom in beweging. Onderneem actie: kijk jezelf diep in de ogen en wees eerlijk naar jezelf. Stel jezelf de vraag: wat heb ik van mezelf nodig om in de eerste plaats de ideale partner voor mezelf te worden. Let wel: er staat hier niet de perfecte partner.
Het is niet onwaarschijnlijk dat we een levenlang doen om onze eigen held te worden. En dat is prima zoals het is. Tenslotte is het pad de bestemming. Wat belangrijk is om je te realiseren, is dat je wakker wordt en je cape om je heenslaat. We kunnen enkel een staat van volwassenheid bereiken door groeiend bewustzijn. Zonder bewustzijn geen pad en zonder pad geen held. Je hebt jouw verantwoordelijkheid volkomen in eigen hand. Precies de staat van zijn waar volwassenheid over gaat.
De reis van een held (deel 1): wat maakt ons nou volwassen?
Waar hebben we het over als we het over volwassenheid hebben? Wanneer ben je eigenlijk volwassen en welke gedragingen en waarden horen daarbij? Oftewel; maatschappelijke volwassenheid krijg je cadeau op je 18de verjaardag. Want dan ben je voor de Nederlandse wet meerderjarig dus voor de vorm volwassen.
We moeten nu eenmaal een systeem hebben waarbinnen we kunnen duiden. Op 18 jarige leeftijd ben je oud en wijs genoeg om verantwoordelijkheid te nemen voor jezelf. Dat is zo ongeveer het adagio. En de waarheid is dat sommige 14 jarigen qua gedrag volwassen lijken terwijl 42 jarigen nog steeds alles buiten zichzelf leggen. Om maar iets te noemen.
Dus volwassenheid is niet uit te drukken in leeftijd. Het is veelal een ontwikkelingsproces. Wanneer ben je volledig ontwikkeld? Een menselijk brein kan een leven lang leren. En de ontwikkeling gaat ook een levenslang door. Het is in ieder geval niet zo dat je volwassen bent als je het gedrag van de generatie boven je hebt overgenomen. Maar wat is het dan wel?
De reis van de held
Joseph Campbell schreef ooit ‘A Hero’s Journey’. Een mythologisch verhaal (met veel invloeden van de archetypen van Jung) over de rijping van de mens waarin zij/hij evolueert van onbewust ‘slapend’ kind naar een bewuste ‘wakkere’ volwassene. Wiens leven in het teken staat van iets groters dan hem/haarzelf.
Dit werk van Campbell heeft o.a. model gestaan voor de film Star Wars maar ligt ook aan de basis van veel persoonlijke ontwikkelingsmodellen; zijn mythologische verhalen stellen de 12 stappen van groei en vooruitgang voor. En hebben, bijzonder genoeg, veel overeenkomsten met de Chakra’s die zeven basisniveaus van het menselijk bestaan suggereren.
Op reis
De komende paar weken neem ik jullie mee op de 12 stappen die Campbell beschrijft. Zij vormen het framework van waaruit ik reflecteer op het proces van volwassenheid. Met de held als metafoor. De reis begint met het verlangen op avontuur te gaan, de uitdagingen die de held daarin tegenkomt. Aanvankelijk houdt angst de held tegen om in beweging te komen. Echter, uiteindelijk gaat hij/zij door deze angst heen en, neemt de hobbels die te nemen zijn, en committeert zich aan de reis.
Gaandeweg wordt de held op de proef gesteld, ontmoet hij/zij mensen die hem willen verslaan en ontmoet bondgenoten. Langs dit pad doorstaat een held de beproeving – confrontaties of moeilijkheden die laat zien hoe moedig hij/zij echt is. De beproeving dwingt hen om hun ergste angsten onder ogen te zien. En wanneer ze dit overleven, is de gewone persoon een held en wordt hij beloond, meestal met kennis of inzicht. En het leven dat vervuld voelt.
De beloning is echter niet het einde van het verhaal. De held keert terug naar de gewone wereld waar de reis begon, getransformeerd door hun ervaring. Tenslotte deelt de herboren held wat ze op de reis hebben geleerd met anderen
Stap 1: De confronterende uitdaging
De held is in vele films iemand die vanuit onbewustheid, ongemakkelijkheid en redelijke naïviteit sympathie oproept bij zijn omgeving. Op het moment dat in de omgeving namelijk de spanning oploopt of er een crisis dreigt, ontpopt de held zich – soms vanuit het niets – tot een daadkrachtig iemand. Iemand die gaat voor het goede.
De eerste uitdaging voor de volwassene: kom ik in actie of blijf ik op de plek waar ik ben en beweeg ik niet?
Waar we het met elkaar wel over eens kunnen zijn, is dat een volwassene iemand is die verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar acties en emoties. Om daar te komen, is bewustzijn nodig. Met bewustzijn komen keuzes en vanuit keuzes is de volwassene in staat om eigenaarschap te nemen hiervoor. En hierin ligt echter meteen de eerste uitdaging als volwassene: in hoeverre leef jij je illusies?Geloof jij bepaalde dingen over jezelf en je leven die jij voor waarheid houdt maar in werkelijkheid onderdeel zijn van je verdedigingslinie en je vasthoudt in ontkenning?
Bijvoorbeeld:
Thomas heeft een goede baan. Hij wordt gewaardeerd door zijn collegae en is goed in wat hij doet. Er is echter éen obstakel op de weg: hij vindt zijn baan saai en geestdodend. Thomas krijgt geen energie van zijn werk en sleurt zich elke dag weer door de dag heen. Toch vertelt Thomas zichzelf dat hij dankbaar mag zijn met wat hij ervoor terugkrijgt; een goed salaris, waardering en aanzien.
Thomas staat voor een uitdaging: wordt hij zijn eigen held of blijft hij op zijn plek en verroert zich niet? Thomas is nog niet zover dat hij zichzelf in de spiegel kijkt en zich realiseert waar hij in vredesnaam mee bezig is. Hij rationaliseert zijn gevoel erover weg en vindt van zichzelf dat ie niet zo moeilijk moet doen. Ik hoor je nu denken; ‘maar dat is toch hartstikke volwassen? Hij is zelfvoorzienend en gaat elke dag naar zijn werk?!” Dat klopt.
Echter, om een succesvolle volwassene te zijn, is het wenselijk om de kracht te vinden je negatieve emoties te zien. Deze onder ogen te komen en te erkennen. Wakker worden, goed je ogen uitwrijven en dan je bed uitstappen; de bereidheid hebben om toe te geven dat je anders wilt. Dat is de eerste stap, bovendien een krachtige. Trek je cape maar aan…
Stap 2: Het afwijzen van de uitdaging
Elke held heeft een moment waarop hij zich wil terugtrekken tijdens de roep naar het avontuur. De angst voor het onbekende zorgt ervoor dat hij of zij een stap achteruit doet en terug wil naar het oude vertrouwde. Slecht een kort moment.
Als je je bewust bent van een gewenste verandering bijvoorbeeld omdat het de kwaliteit van je leven doet vergroten of zorgen zouden wegnemen, maar je kunt jezelf niet motiveren om het te doen, is er meestal sprake van angst of van onduidelijkheid. Volwassen zijn betekent verantwoordelijkheid nemen en angst kan je weghouden van deze verantwoordelijkheid. Met andere woorden, als je weet dat een bepaalde actie of toewijding een positieve verandering in je leven zal veroorzaken, en die verandering is logischerwijs sterker dan de hoeveelheid pijn die ermee gepaard gaat, dan moet je vragen: waarom niet doe het? Nou, de waarheid is dat als je duidelijk genoeg bent over wat de uitdaging je gaat brengen, en denkt dat je het daadwerkelijk kunt bereiken, zal angst het enige zijn wat je niet in beweging zet.
Er zijn eigenlijk 3 levensgebieden waarin volwassenheid werkelijk tot uitdrukking komt;
1) Werk. Kun je jezelf (en anderen waar je verantwoordelijk voor bent) onderhouden?
2) Gezondheid. Neem je verantwoordelijkheid voor jouw lichamelijke en geestelijke welzijn? Zorg je goed voor jezelf?
3) Relaties. Ben je in staat een intieme relatie aan te gaan? Houd je van jezelf? Neem je verantwoordelijkheid voor jouw emoties? Ben je in staat verantwoordelijkheid te nemen voor hen die afhankelijk zijn van jou (je kinderen bijvoorbeeld)?
Bij het handhaven van duidelijkheid en het omgaan met angst als deze zich voordoet, is bewustzijn nodig. En geloof me: als je probeert een fundamenteel aspect van je leven te veranderen, een aspect dat je naar een ander niveau van je leven zou brengen, is angst meestal de bewaker bij de poort. Je hebt het nodig om bij jezelf naar binnen te kijken en je hier van bewust te zijn. Er zijn veel krachtige manieren om met angst om te gaan, maar hier is een eenvoudige:
1) Visualiseer een glazen buis gevuld met water:
2) Stel je voor dat je glitters ziet schijnen in het water:
3) Blijf rustig en met aandacht kijken naar het water, net zo lang tot de glitters naar de bodem zijn gezakt.
Als je dit doet, bereik je een staat van helderheid waarin je angst kan worden gezien voor wat het is: een mentale storm die kan worden waargenomen, zonder dat je deze poogt te controleren. Wayne Dyer verwoordde het mooi; ‘een slangenbeet op zich is niet gevaarlijk. Het is het gif dat een tijd later door je bloed stroomt, wat ons bang maakt voor een slangenbeet’. En zo is het ook met angst. Angst op zich is niet gevaarlijk. Het zijn de gedachten die we koppelen aan deze angst, die ons op de plek houden. We creëren ons eigen gif en leggen onszelf lam.
Als je je emoties opmerkt en erkent zonder er door te worden gedomineerd, ben je op weg om deze te reguleren. Je bent mét je emoties in plaats van dat je je emoties bent. En emotionele controle, het vermogen om het juiste gedrag te kiezen, ongeacht de tijdelijke “gevoelens”, is een belangrijke wegwijzer naar rijping. Een kind doet wat leuk is. Een volwassene doet wat nodig is. Als je het verschil niet begrijpt, zul je je hele leven in een onrijpe staat leven, gecontroleerd door mensen die de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van volwassenheid hebben aanvaard.
De keuze is aan jou. Hieronder staan een aantal vragen die je jezelf kunt stellen in relatie angst:
1) Wat zijn 3 voordelen van in actie komen in dit stadium in je leven?
2) Op welke manier heeft dit mogelijk impact op je energieniveau en je gezondheid?
3) Kun je iets noemen wat jouw relaties met anderen krachtiger en liefdevoller zou maken?
4) Kun je je voorstellen dat dit invloed heeft op je werkleven en je financiële situaties? Fantaseer daar eens over…
5) Waar heb je angst voor als het gaat om commitment of in beweging komen?
6) Is deze angst reëel? Zo ja, hoe weet je dat zo zeker?
7) Op welke momenten in het verleden had je soortgelijke angsten? Welke conclusies heb je daaruit getrokken?
Stap 3: Het accepteren van de uitdaging
In dit stadium komt de held een bereisde, ervaren passant tegen die hem of haar training, uitrusting of advies geeft dat op de reis zal helpen. De held reikt naar binnen en boort een bron van moed en wijsheid aan.
In dit stadium van volwassenenheid zijn we ons bewust van de noodzaak om ons te ontwikkelen. We vatten de moed om onze angsten en tegenstrijdige emoties onder ogen te komen en beginnen aan de reis. Deze stap is van cruciaal belang om de volwassen man of vrouwen te worden die daadwerkelijk dromen kan afstemmen met de realiteit. Acceptatie van verantwoordelijkheid is de scheidslijn tussen jeugd en volwassenheid. We erkennen onze omstandigheden en onze opvoeding, maar laten ons er niet langer door beperken. We zijn voldoende introspectief om onze geconditioneerde zelf te onderzoeken en te beslissen wat we daarmee willen. Gebruiken we ze als levenslessen of laten we ons er door dicteren? Kiezen we voor ons eigen pad of voor het pad dat ons is toebedeeld tijdens ons opgroeien? Zijn we in staat om verwachtingen te weerstaan?
Voor alle helderheid; wij zijn niet onze acties. Wij zijn niet onze geschiedenis. Noch zijn we onze gevoelens, of die kleine, kritische stemmen in ons hoofd. Maar dit alles beïnvloedt ons wel op ons pad naar een volwassen leven en vragen heldendom als we vervulling in dit leven willen vinden.Kinderen geven anderen voornamelijk de schuld van wat ze voelen en doen. Volwassenen nemen een andere route. “Je laat me zus of zo voelen” is een veelgehoorde opmerking, of zus of zo nu positief of negatief is. Hoewel we in intieme vriendschappen of zelfs meer informele relaties enige verantwoordelijkheid nemen voor de invloed van onze acties op anderen, weten we ook dat deze woorden soms manipulaties zijn; pogingen om schuldgevoelens of schaamte op te wekken. Wees eigenaar van hetgeen je voelt.Het is van jou en van niemand anders. Niemand kan jouw gevoel op zich nemen, kan jou redden van wat jij voelt. Anderen kunnen hooguit met empathie reageren en je steunen in wat jij voelt. Als kind wachten we op anderen om ons troost of steun en te geven. Als volwassenen moeten we ons realiseren er geen redders bestaan. We zijn de held van ons eigen volwassen leven.
Jouw heldenreis begint op het moment dat je je realiseert dat jouw potentieel alle ruimte krijgt op het moment dat je verantwoordelijkheid neemt voor wat je voelt.
Thomas gaat nog steeds met tegenzin naar zijn werk. Op een dag ontmoet hij iemand via een vriend. Deze man vertelt, volkomen uit het niets, dat hij zijn leven bij de bank ingeruild heeft voor iets wat hij voelde te moeten doen; zijn gave als helderziende verder te ontwikkelen. Nadat Thomas alle oordelen in zijn hoofd heeft aangehoord, hangt hij uiteindelijk – aangestoken door het enthousiasme waarop de man vertelt – aan zijn lippen. Hij voelt zich vooral aangeraakt in de manier waarop deze man hem meeneemt in zijn proces; de onzekerheid, de moed, de tegenwerking van zijn omgeving. Thomas verwondert zich over de kwetsbaarheid die er mag zijn. Dat alles vertelt hij met zoveel krachtige energie, dat Thomas die avond naar huis gaat en zichzelf de vraag stelt: Wat als…?
Volgende week:
stap 4: de weg van vallen en opstaan
stap 5: de kracht van bondgenoten
stap 6: de confrontatie met het kwaad en weg van mislukking
We worden allemaal geconfronteerd met weerstand op meerdere gebieden in ons leven. Weerstand, simpel gezegd, weerhoudt je ervan dingen voor elkaar te krijgen of in beweging te komen. Het zijn excuses om niet te doen wat je te doen staat; verantwoordelijkheid nemen voor hoe jij je verhoudt tot de omstandigheden of tot jezelf. Niets of niemand van buitenaf kan jouw gevoelens beïnvloeden. Kan jou laten voelen wat jij niet denkt. Dat kan alleen van binnenuit; jouw perceptie – de betekenis die jij verleent aan de situatie – bepaalt hoe je je voelt. . Voel je al weerstand?
Weerstand is de stem in je hoofd die je vertelt dat je niet goed genoeg of slim genoeg bent, of dat er niet genoeg tijd is. Het is de negatieve zelfpraat die je zelftwijfel voedt. Weerstand houdt in dat je je aandacht blijft richten op wat je niet langer dient, je energie blijft steken in zelfbeperkende gedragingen en patronen. Simpelweg omdat je dat altijd hebt gedaan. Weerstand houdt je lekker op de plaats; dat vertrouwde, veilige plekje dat we comfort zone noemen.
We bewegen niet omdat de angst voor het onbekende groter is dan de pijn die we ervaren in de veiligheid van het vertrouwde.
Dus in het kort:
we voelen niet onze omstandigheden. Wat je voelt, is je denken erover.
negatieve gedachten op zich zijn tamelijk onschuldig. Tenzij je de gedachten tot iets maakt waar je vanaf moet, mee moet dealen en/of een oordeel over hebt.
Auteur en zelfhulpexpert, wijlen Dr. Wayne Dyer, leerde: “Als we bij het vertrouwde blijven, nemen we geen risico’s. Als we geen risico’s nemen, hoeven we niet te veranderen en kunnen we de reden voor ons gebrek aan groei verklaren als een veelheid van externe omstandigheden. Comfort zorgt ervoor dat we ons veilig voelen.Weerstand is een fundamenteel onderdeel van de angst om te veranderen. ”
Onlangs hoorde ik een ouder een prachtige opvoed ‘strategie’ gebruiken voor haar opstandige kind. Elke keer als haar dochter in verzet was – en dat gebeurde nog weleens – nam ze haar heel kalm en voorzichtig op schoot en hield haar vast. Zachtjes wiegde ze haar dan heen en weer, net zolang totdat ze het lijfje van haar kind voelde ontspannen. Ik vond het zo’n mooi voorbeeld. Het geeft weer dat het antwoord op weerstand, liefde is. Krijg je nu de kriebels?
Wat veroorzaakt weerstand?
De belangrijkste oorzaak is angst. Angst kan vele vormen aannemen. Je bent misschien bang voor falen en maakt je zorgen dat mensen je zullen beoordelen als je faalt. Je bent misschien bang voor verandering en bent niet bereid om het verhaal waarmee je je identificeert, of de beperkingen die je jezelf oplegt, los te laten. Bijvoorbeeld: “Als ik niet meer degene ben die met angsten leeft, wie ben ik dan?” Een groter leven beginnen kan overweldigend voelen en angst voor het onbekende, kan je beletten in beweging te komen en vooruit te leven.
Zelftwijfel speelt ook een grote rol. Je kunt jezelf afvragen: “Wie ben ik om geweldige dingen te bereiken of mensen te vertellen hoe ze hun leven moeten leiden?” op wat je te zeggen hebt. Nelson Mandela heeft ons er in een prachtige speech aan herinnert dat we het meest bang zijn voor ons eigen licht. We zijn bang voor de angst zoals we evenzeer bang zijn voor een succesvol leven. Waarbij succes op vele manieren te definiëren is.
Een vaak verkeerd begrepen trigger voor weerstand is wanneer sommige mensen die het dichtst bij je staan, je proberen te overreden om iets niet te doen. Ze doen dat zelden vanuit kwade intenties. Ze zeggen eigenlijk; ‘ik ben bang dat je verandert en dat betekent dat ik het risico loop je te verliezen‘. Wanneer je een nieuw, moedig pad volgt, actief groei creëert en ervaart, gaan nieuwe deuren open. Je geliefden zijn misschien bang om achtergelaten te worden. Weerstand moedigt je aan om je plannen opzij te zetten als reactie op hun angst. Het is namelijk makkelijker om de handdoek in de ring te gooien dan door te zetten zonder steun te ervaren. Brené Brown zegt over moed; ‘moed is toch komen opdagen ook als de uitkomst ervan onzeker is‘.
Overigens is weerstand is niet alleen van toepassing op persoonlijke inspanningen. Oordeel en kritiek op andere mensen zijn ook vaak een uiting van weerstand. In plaats van onze eigen onzekerheden onder ogen te zien, concentreren we ons op de waargenomen ‘zwaktes’ van anderen. In het kernkwadrant van Ofman zegt men niet voor niets dat de allergie die je hebt voor de kwaliteit van een ander, eigenlijk een signaal is wat jij meer mag aanspreken in jezelf. Oftewel; dat wat jij als ‘zwak’ waarneemt, is eigenlijk jouw weerstand om iets in jezelf onder ogen te komen. Ik heb bijvoorbeeld een lichte allergie voor mensen die alles strak georganiseerd hebben. Ze lijken alles onder controle te hebben, op het benauwde af (hoor je mijn toon waarop ik dit zeg?!). Mijn perceptie. Wat het oordeel eigenlijk is, is mijn eigen weerstand om míjn chaos bij de hoorns te vatten en mezelf te ontwikkelen in de richting van meer structuur. Ongeveer dat.
Weerstand is als het dragen van een harnas; lastig in te bewegen als je ergens aan wilt bijdragen of wilt creëren. Vrij vertaald naar Brené Brown
Om te evolueren, je unieke talenten te ontwikkelen en de mogelijkheden van het leven te verkennen, heb je de moed nodig om in beweging te komen, je dromen na te streven en uitdagingen het hoofd te bieden. Of zoals Eleonor Roosevelt het zo mooi beschreef; “You gain strength, courage and confidence by every experience in which you really stop to look fear in the face. You are able to say to yourself, ‘I have lived through this horror. I can take the next thing that comes along.’ You must do the thing you think you cannot do.”
Weerstand van buitenaf is de tegendruk die we nodig hebben om te voelen of onze inzichten, ideeën of dromen écht de moeite waard zijn om moed voor te tonen en in beweging te komen.
De vele vormen van weerstand
In mijn praktijk kom ik verschillende vormen van weerstand tegen; uitstelgedrag, iets niet afmaken, afleiding zoeken bijvoorbeeld door onlogische prioriteiten te stellen, negativiteit, kritisch zijn en wellicht de meest geziene: perfectionisme.
Streven naar perfectie is wellicht het superlatief van iets goed willen doen – wat zeker aan te moedigen is – maar het stellen van normen die zo hoog zijn dat het nastreven ervan eindeloze stress en angst veroorzaakt, is een verspilling van waardevolle tijd en energie. Je voelt namelijk zelden dat iets écht klaar is, wanneer het goed genoeg is of ieders goedkeuring heeft. Twijfel aan jezelf is een natuurlijke, menselijke emotie, maar door altijd te proberen perfect te zijn, blokkeer je je eigen weg naar vooruit komen. En voor de helderheid: emotion = energy in motion. Dus als jij dichtbij jouw emoties blijft en deze reguleert, blijf je in beweging.
Negativiteit veroorzaakt weerstand. Door je te concentreren op de barrières die bepaalde mensen of situaties oproepen, ben je veel minder geneigd om actie te ondernemen. Deelnemen aan negatieve self-talk, zoals jezelf voortdurend vertellen dat je zult falen of dat je niet goed genoeg bent, kan leiden tot zelf-sabotage. Een positieve instelling is vereist om een positieve actie te stimuleren.
Dit zijn de signalen die gaan over weerstand
1. Je merkt je negatieve gedachten op
Succes is een inside job. Zoals het meeste een inside job is. Met andere woorden; je kunt je omstandigheden optimaal organiseren, als je je niet bewust bent van de impact van je gedachten, zullen de omstandigheden weinig of niets toevoegen. Als je jezelf betrapt op negatieve gedachten, welke waarde geef je deze gedachten dan? Waar verzet je je tegen? Tenslotte zijn de negatieve gedachten op zich natuurlijk volkomen onschuldig. Mogen je negatieve gedachten er gewoon zijn? Zo ja, morgen weer een dag om de beweging voort te zetten.
2. Je voelt onzekerheid en angst
Dergelijke emoties blokkeren je zicht. Of zoals Theresa van Avila het zei; angst is de reptiel in onze innerlijke burcht. Als de angst onze gedachten, ons hart en onze daden overneemt, vreet het ons op. We hebben niets om bang voor te zijn. We geloven iets wat er niet is en dat blokkeert ons zicht. We verheffen illusie tot waarheid en het gaat met ons aan de haal. Breng het weer terug naar helderheid. Als je vrouw het appèl op je doet om meer vrije tijd te maken voor jullie samen, dan is dat wat het is. De weerstand in jou is de stem van de angst die influistert dat je dan in de knoei komt met datgene wat er werkmatig van je gevraagd wordt. Een goed excuus om niets te veranderen. Heb je het weleens écht getoetst?
3. Je merkt op dat je de omstandigheden de schuld geeft van hoe je je voelt
Wellicht begin je het nu een irritante herhaling te vinden (weerstand heet dat) maar we zien de wereld door de bril die van binnenuit reflecteert. De manier waarop je over jouw omstandigheden denkt, is de resultante van de schommelingen in je eigen denken. Daarom zien mensen dezelfde situatie, ieder op hun eigen manier. En kunnen we eindeloze discussies hebben over wie gelijk heeft. Onlangs kwam mijn client te laat. Ik wachtte 15 minuten en checkte toen de mail; ze had de afspraak niet bevestigd en ik vertaalde dit naar; ze komt niet. Ik vertrok. Vijf minuten later krijg ik een boos bericht over dat ze voor niets was gekomen en dat ik dat niet kon maken. Lang verhaal kort: we voelden ongetwijfeld beiden weerstand over de situatie. Ik vond dat ze wel even had kunnen bellen, zij vond dat ik nog wel even had kunnen wachten. Daar kom je niet uit samen. De enige weg om door de weerstand heen te gaan, is om daarin te kiezen voor een open blik en je af te vragen; wat kan ík daarin doen?
4. Je veroordeelt anderen
Het oordelen en veroordelen van anderen gaat ook over iets buiten jezelf leggen. Je energie is gericht op de ander of op een situatie. Daar je aandacht bij de ander te brengen, hoef je niet bij jezelf na te gaan wat iets of iemand in jou (aan)raakt. Oordelen is vorm van weerstand. Als mensen een oordeel over je hebben, zie het als een compliment. Iets in jou, roept iets op in de ander. Als je zelfbewust leeft, ben je compassie vol en doe je moeite om je te verplaatsen in de ander.
5. Je neemt veel persoonlijk op
Generaliserend: als je je eigen weerstand en verzet (of blokkades) in het leven niet onderzoekt, heb je meer de neiging om defensief te reageren en het gezegde persoonlijk op te vatten. De symbolische hartspier is kwetsbaar en vraagt om aandacht. Hoe meer je onder ogen komt en daarin beweegt, des te sterker je hartspier. Des te meer je gaat ervaren dat niets persoonlijk is.
6. Je zoekt naar antwoorden buiten jezelf
Als ik maar die opleiding af heb, als ik maar salarisverhoging krijg, als ik het maar rustiger heb…als ik maar die fijne relatie krijg. Het zijn voorbeelden van onze queste naar vervulling. Er gebeurt echter niets in jouzelf. Je niveau van zelfinzicht verandert er niet door. En daarmee ook niet het oplossen van weerstand in jezelf. Troebel water wordt helder, als het met rust laat. Zit je weleens stil?
Tot slot
Weerstand is een voortdurende uitdaging. Als je eindelijk bent gaan zitten en daarna in actie bent gekomen, betekent dit niet noodzakelijkerwijs dat je geen weerstand meer tegenkomt. Weerstand laat zich morgenochtend weer zien, als het tijd is om aan iets nieuws te beginnen. En de dag erna, en de dag daarna. Je start met goede moed en toewijding, maar hoe dan ook; weerstand reist met je mee. Wanneer je echte vooruitgang begint te zien, of dichtbij een doorbraak komt, neemt de weerstand vaak toe.
Herken hoe je weerstand eruit ziet (hoeveel excuses gebruik jij?) en weet hoe het voelt. Het lijkt misschien nog een berg wasgoed, je zoekt wellicht afleiding met Netflix, een extra uur in bed of je werkt vaak over?! Weerstand komt in vele gedaantes. Ken je triggers en leer de denkpatronen herkennen die je toestemming geven om te rechtvaardigen, uit te stellen of beperkende mogelijkheden te vezinnen. Elimineer zoveel mogelijk afleiding voordat je gaat zitten om ergens aan te beginnen. Onderzoek je irritatie als iemand iets zegt. Weerstand laat jou zien dat iets in jou aandacht vraagt.
Wat ik met dit artikel niet beoog, is om jou het gevoel te geven dat je jezelf moet verbeteren. Je bent tenslotte goed zoals je bent. Eerder schreef ik echter al dat het antwoord op weerstand, liefde is. Weerstand is angst en daar waar angst is, is geen ruimte voor een open, zachtmoedig hart. Als je je weerstand doorbreekt, komt er ruimte. Ruimte om vanuit onschuldige waarneming situaties en mensen tegemoet te treden. Dwars door de weerstand heen, ligt het gebied van de verbinding met jezelf, anderen en het leven.
Wij gebruiken cookies om onze website en onze service te optimaliseren.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door uw Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een website of over verschillende websites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
Recente reacties